Baza wiedzy

Co to jest EPS i XPS? Podstawowe informacje

EPS (Expanded Polystyrene)

EPS, czyli styropian spieniany, powstaje przez spienienie granulatu polistyrenowego, który następnie jest formowany w płyty o określonych wymiarach i gęstości. EPS charakteryzuje się strukturą zamkniętokomórkową, która dobrze izoluje termicznie, choć jego odporność na wilgoć i obciążenia mechaniczne jest umiarkowana. Wśród styropianów EPS wyróżnia się różne klasy gęstości i wytrzymałości, takie jak EPS 70, EPS 80, EPS 100, EPS 150 czy EPS 200.

Polistyren XPS (Extruded Polystyrene)
XPS to ekstrudowany, produkowany  metodą ekstruzji i bezpośredniego spieniania, co nadaje mu bardzo zwartą, jednolitą i zamkniętokomórkową strukturę. Dzięki temu XPS cechuje się wyższą gęstością, odpornością na wilgoć, na  ściskanie oraz uszkodzenia mechaniczne niż EPS. Jest to materiał bardziej trwały, stosowany tam, gdzie izolacja narażona jest na duże obciążenia i trudne warunki. 

Dlaczego izolacja fundamentów jest kluczowa?

Fundamenty mają bezpośredni kontakt z gruntem, dlatego narażone są na wilgoć, wody gruntowe i opadowe, zmiany temperatur i obciążenia mechaniczne. Niewłaściwa izolacja fundamentów może skutkować:

• Przenikaniem wilgoci do konstrukcji budynku, co prowadzi do rozwoju pleśni i grzybów.
• Utrata ciepła przez fundamenty, a tym samym zwiększone koszty ogrzewania.
• Degradacją materiałów konstrukcyjnych i spadkiem trwałości budynku.

Izolacja termiczna fundamentów powinna zatem zapewniać skuteczną ochronę przed utratą ciepła, ograniczenie mostków termicznych oraz zabezpieczenie przed negatywnym wpływem mrozu na konstrukcję budynku.  

Kolor styropianu EPS i XPS

Kolor styropianu może wpływać na jego właściwości użytkowe. W przypadku produktów swisspor:

• EPS: Produkowany przez swisspor styropian może mieć kolor biały lub szary. Kolor biały to standardowa wersja, natomiast szary EPS zawiera domieszkę grafitu, co poprawia jego właściwości izolacyjne.
• XPS: Produkowany przez swisspor polistyren XPS ma kolor żółty. Ten kolor jest charakterystyczny dla tego typu materiału jednak nie wpływa na jego właściwości techniczne.

Wybrane produkty XPS marki swisspor:

swissporXPS 300

• Gładka powierzchnia
• Przeznaczenie: fundamenty, posadzki, dachy
• Wytrzymałość: ≥300 kPa
• Lambda: 0,035- 0,033 W/mK

swissporXPS 300 SF

• Powierzchnia frezowana (SF – struktural finish)

Wybrane styropiany EPS marki swisspor:

EPS 70-038

• Uniwersalny styropian do izolacji termicznej ścian i dachów o niskich wymaganiach mechanicznych
• Wytrzymałość na ściskanie: ≥ 70 kPa
• Współczynnik przewodzenia ciepła: λ = 0,038 W/(m·K)
• Lekki i łatwy w obróbce, stosowany w budownictwie mieszkaniowym

MAX FASADA

• Specjalistyczny styropian do izolacji elewacji z wysoką odpornością na czynniki atmosferyczne
• Wytrzymałość na ściskanie: ≥ 100 kPa
• Współczynnik przewodzenia ciepła: λ = 0,038 W/(m·K)
• Zapewnia dobrą przyczepność tynków i ochronę izolacji fasadowej

Kluczowe właściwości EPS i XPS w kontekście izolacji fundamentów

1. Wytrzymałość na ściskanie

Podstawowym parametrem przy wyborze styropianu na fundamenty jest jego wytrzymałość na ściskanie (podawana w kPa). Fundamenty są narażone na duże obciążenia, dlatego materiał izolacyjny musi zachować swoje właściwości nawet pod silnym naciskiem.

• EPS: w zależności od klasy, wytrzymałość na ściskanie wynosi od około 70 kPa (EPS 70) do 200 kPa (EPS 150). Dla ław fundamentowych domów jednorodzinnych zagłębionych do 3 m często wystarcza EPS 100.
• XPS: wytrzymałość na ściskanie zaczyna się od około 300 kPa i może sięgać nawet 700 kPa, co czyni go idealnym do zastosowań narażonych na duże parcie gruntu. Należy jednak pamiętać, że płyty swissporXPS 300 mogą być stosowane do głębokości 3,5 m w przypadku wód infiltracyjnych, spiętrzających lub napierających. W przypadku płyt umieszczanych w wodzie gruntowej należy wykonać obliczenia statyczne uwzględniając siłę wyporu. W razie konieczności należy wykonać dodatkowe zabezpieczenie przed wyporem płyt przez wodę np wykonując mur z cegły lub ścianę monolityczną żelbetową. Hydroizolacja zastosowana na termoizolacji nie może być tego typu zabezpieczeniem.

2. Odporność na wilgoć i wodę

Wilgoć to główny wróg wyrobów budowlanych. Materiał izolacyjny powinien nie tylko chronić przed przemarzaniem, ale też nie tracić swoich właściwości izolacyjnych pod wpływem wilgoci.

• EPS o obniżonej nasiąkliwości: ma większą chłonność wody (≤ 3,5  %), co oznacza, że należy wyznaczyć lambdę obliczeniową poprzez tzw. konwersję z uwagi na wilgotność, zgodnie z normą PN-EN ISO 10456.
• XPS: chłonie minimalną ilość wody (poniżej 0,7%), co sprawia, że jest praktycznie odporny na długotrwałe działanie wilgoci, a jego izolacyjność nie ulega pogorszeniu.

3. Współczynnik przewodzenia ciepła (λ)

Im niższa wartość λ, tym lepsza izolacja cieplna.

• EPS: λ w zakresie 0,031–0,038 W/m·K (w zależności od gęstości i klasy).
• XPS: λ w zakresie 0,033–0,035 W/m·K, co oznacza minimalnie lepsze właściwości izolacyjne, gdyż nie trzeba wyznaczać lambdy obliczeniowej.

4. Trwałość i stabilność wymiarowa

• EPS: mniej odporny na odkształcenia pod obciążeniem i zmiany wilgotności. Wymaga odpowiedniej ochrony.
• XPS: bardzo trwały, odporny na ściskanie., jest bardziej wrażliwy na promienie UV.

Zastosowanie EPS i XPS w izolacji fundamentów – praktyczne wskazówki

Gdzie stosować EPS?

• Fundamenty domów jednorodzinnych na gruntach przepuszczalnych zawsze pod hydroizolacją. Wyjątek stanowi EPS hydrofobowy, który może być aplikowany na hydroizolacji stanowiąc dla niej ochronę przed uszkodzeniami.
• Izolacja płyt fundamentowych od góry.
• Gdy inwestor dysponuje ograniczonym budżetem i możliwe jest wykonanie skutecznej hydroizolacji.

Gdzie stosować XPS?

• Ławy fundamentowe narażone na duże obciążenia wynikające od parcia gruntem.
• izolacja płyt fundamentowych od góry jak i od spodu.
• Budynki przemysłowe lub obiekty o szczególnych wymaganiach konstrukcyjnych.

Izolacja fundamentów – na co zwrócić uwagę?

• Odpowiednia hydroizolacja - kluczowe jest dobre dobranie i wykonanie hydroizolacji przeciwwilgociowej lub przeciwwodnej fundamentów.
• Właściwa aplikacja termoizolacji - płyty EPS koniecznie należy aplikować pod hydroizolacją, która musi być zabezpieczona przed uszkodzeniem np.: folią kubełkową. Płyty XPS jak i EPS o obniżonej nasiąkliwości mogą być aplikowane na hydroizolacji i nie wymagają dodatkowej ochrony przed uszkodzeniem.
• Grubość izolacji - warto dobrać grubość termoizolacji zgodnie z wymogami projektu i Warunkami Technicznymi, zwykle od 120 do 200 mm.
• Poprawne łączenia płyt - by uniknąć mostków termicznych, płyty XPS, EPS powinny być dobrze dopasowane i odpowiednio uszczelnione.

Czy EPS i XPS można łączyć?

W praktyce często łączy się oba materiały, wykorzystując ich najlepsze właściwości. Na przykład XPS stosuje się w dolnej części ściany fundamentowej, poniżej poziomu gruntu, gdzie izolacja jest narażona na wilgoć i większe obciążenia. Natomiast hydrofobowy EPS znajduje zastosowanie w górnej części ściany, powyżej gruntu, lub w izolacji płyty fundamentowej - XPS od spodu płyty (od strony podłoża), a EPS od góry, pod wylewką. Takie rozwiązanie pozwala optymalizować koszty, zachowując jednocześnie trwałość i skuteczność izolacji.

Podsumowanie: EPS czy XPS na fundamenty? Wszystko zależy od warunków gruntowo wodnych, parcia gruntu jak i głębokości posadowienia budynku!
Decyzja, jaki produkt wybrać na fundamenty, powinna wynikać z analizy warunków gruntowo-wodnych, oczekiwanego poziomu obciążeń.

• XPS (ekstrudowany polistyren) ma bardzo niską nasiąkliwość, dlatego doskonale sprawdza się w warunkach podwyższonej wilgotności, w gruntach słabo przepuszczalnych, podmokłych lub przy wysokim poziomie wód gruntowych. Ma wyższą wytrzymałość na ściskanie, dlatego sprawdzi się lepiej przy dużym parciu gruntu (np. w głębokich wykopach, piwnicach) lub tam, gdzie fundamenty są mocno obciążone.

EPS (spieniony polistyren), zwłaszcza w wersji klasycznej (biały), jest bardziej nasiąkliwy. Lepszym wyborem może być specjalny hydrofobowy EPS, ale nadal nie dorównuje XPS pod względem odporności na nasiąkliwość. Ostatecznie - wybór między EPS a XPS zależy od konkretnego zastosowania oraz warunków technicznych danej inwestycji. Przed podjęciem decyzji warto skonsultować się ze specjalistą i dokładnie przeanalizować parametry materiału oraz warunki i gruntowo-wodne na placu budowy. 

Więcej informacji i konkretne produkty znajdziesz na stronie swisspor:

• Styropian EPS na fundamenty
• Styropian XPS na fundamenty